Latarnie morskie

Spis treści
Latarnie morskie
Po co są latarnie?
Zmierzch i widocznośc
Polskie latarnie
Latarnia w Niechorzu
Latarnia w Gąskach
Latarnia w Kołobrzegu
Wszystkie strony

Jedną niewątpliwie z większych atrakcji wybrzeża są niespotykane w innych regionach latarnie morskie.
W najbliższym sąsiedztwie Grzybowa znajdują się trzy latarnie morskie w Niechorzu, Kołobrzegu
i Gąskach.

Szukając sposobu na aktywny wypoczynek, przebywając na polskim wybrzeżu, warto oderwać się na chwilę od zdobywania wymarzonej opalenizny
i wybrać się na spacer wzdłuż brzegu morza, przy okazji odwiedzając latarnie.

Latarnia morska to stały znak nawigacyjny w postaci wieży, na ogół wysokiej (do kilkudziesięciu metrów), z umieszczonym na wierzchołku światłem o dużym natężeniu, posiadający zasięg od kilku do kilkudziesięciu mil morskich i znanej charakterystyce światła, nie powtarzającej się w promieniu wielu mil morskich.

Buduje się je na brzegu morskim, na wyspach, czasem bezpośrednio na dnie morskim albo na wyspach sztucznie usypanych z kamieni. W nocy latarnie morskie są identyfikowane na podstawie charakterystyki światła, która jest dokładnie opisana w locjach i spisach świateł, w dzień natomiast, na podstawie wyglądu tj. kształtu, konstrukcji, koloru wieży. Na budynku latarni morskiej lub w jej pobliżu często jest usytuowana antena radiolatarni oraz źródło sygnału dźwiękowego (tzw.buczek mgłowy), który jest uruchamiany w warunkach złej widoczności (w załączeniu - skala widoczności). Źródło światła latarni morskiej umieszczone jest w wieńczącej wieżę przeszklonej kopule (jest to tzw. laterna) i zasilane zazwyczaj energią elektryczną doprowadzoną z zewnątrz lub wytwarzaną na miejscu. Dawniej używano innych źródeł światła np. takich, jak - drewno, węgiel, nafta, olej, gaz, smoła (latarnia morska na Helu była kiedyś opalana węglem i smołą).

Zasięg światła latarni morskich dochodzi do 30 mil morskich, a wysokość najwyższej wieży wynosi 106 m.
Latarnia służy nawigatorom do prowadzenia bezpiecznej żeglugi, a w szczególności do określenia pozycji własnej statku na wodach przybrzeżnych. Rozmieszczenie latarń wzdłuż wybrzeża uzależnione jest przede wszystkim od ukształtowania brzegów i charakteru wybrzeża, rodzaju wód przybrzeżnych, hydrometeorologicznych i żeglugowych warunków danego akwenu oraz ilości i rodzaju przeszkód nawigacyjnych.
Te znaki nawigacyjne były od zarania dziejów, wraz z początkiem żeglarstwa tym, co ułatwiało ludziom życie i powodowało szczęśliwy powrót do domu z niebezpiecznych morskich wojaży. Pierwsze latarnie powstawały już w Egipcie, najstarszy, pewny przekaz o istnieniu ogni stałych, pochodzi z około 400 roku p. n. e. z Aten. Pierwsze światło latarni morskiej, zwane garnkiem wulkanu, pojawiło się na naszych terenach w X wieku n. e. Z biegiem lat światła wskazujące drogę powracającym żeglarzom opanowały wybrzeża, a celem ludzi stało się udoskonalanie sposobów generowania światła. Począwszy od drewna poprzez średniowieczne świece woskowe, węgiel kamienny, oleje roślinne i mineralne aż po gaz węglowy i propan, w końcu zastosowano prąd, jako najbardziej efektywne źródło światła. NAJSTARSZYMI znanymi latarniami morskimi były ognie płonące na specjalnych kolumnach w pobliżu wejścia do portu w Pireusie (IV w.p.n.e.).

Spośród znanych około dwudziestu latarni morskich w starożytności najsłynniejszymi były : latarnia na wyspie Faros u wejścia do Aleksandrii (zniszczona przez trzęsienie ziemi w XIV w.) i latarnia mająca postać posągu Heliosa na wyspie Rodos (III w.p.n.e.). Latarnia Faros była monumentalną budowlą o zdumiewającej, jak na owe czasy, wysokości - ponad 100 m. Jej budowa trwała 17 lat. Najstarsze latarnie morskie w Europie zachodniej zostały zbudowane przez Rzymian w Dover, Boulogne i Ostii w I w.n.e. Od początku XIX w., już na wszystkich ważnych szlakach żeglugowych widoczne były światła latarń morskich. Obecnie jest ich kilka tysięcy na całym świecie. Obecnie stosuje się doskonalsze techniki nawigacyjne umiejscowione bezpośrednio na pokładzie statku, jednak nadal latarnie odgrywają ważną rolę w nawigacji i zapewnianiu bezpieczeństwa, a ponadto stanowią żywy pomnik historii i techniki, pełniąc funkcję przyczółków turystycznych polskiego wybrzeża.

Latarnie morskie posiadają swój największy sens po zmierzchu.
Niewielu z nas zdaje sobie sprawę z tego, że są różne rodzaje zmierzchów. Zmierzch rozpoczyna się w momencie zachodu Słońca – to najprostsza definicja. Przyjmuje się jednak tradycyjnie trzy różne momenty końca zmierzchu i w związku z tym rozróżniamy trzy rodzaje zmierzchów : ·
- Zmierz cywilny, który kończy się w momencie, gdy wysokość środka tarczy słonecznej (bez uwzględnienia refrakcji atmosferycznej) wynosi minus 6° - w czasie zmierzchu cywilnego udaje się bez wysiłku czytanie drobnego druku, pod koniec trwania tego zmierzchu zaczynamy odczuwać potrzebę włączenia świateł pozycyjnych w samochodzie, nie odczuwamy natomiast potrzeby oświetlenia drogi.
- Zmierzch żeglarski lub nawigacyjny trwa nadal po zakończeniu zmierzchu cywilnego i kończy się dopiero, gdy Słońce zejdzie pod horyzont na 12° - światła pozycyjne na statkach zapala się w chwili zachodu Słońca, ale stają się one widoczne dopiero w końcowej fazie zmierzchu żeglarskiego. W tym samym momencie przestaje być widoczny horyzont morski, co utrudnia pomiary nawigacyjne. W ruchu lądowym tę fazę zmierzchu nazywamy potocznie zmrokiem i odczuwamy wyraźną poprawę oświetlenia drogi po włączeniu świateł samochodu.
- Zmierzch astronomiczny trwa nadal po zakończeniu zmierzchu żeglarskiego i kończy się w momencie, gdy wysokość Słońca wynosi minus 18°. Wtedy oświetlenie dawane przez niebo jest już słabsze od oświetlenia dawanego przez gwiazdy.

Na podstawie przytoczonych definicji można stwierdzić, że nie da się bezpośrednio zaobserwować początkowych momentów poszczególnych zmierzchów. Czas ich trwania można tylko obliczyć.
Latarnie morskie mają jedno ze swych najczęstszych zastosowań podczas niepogody na morzu.

Stan pogody na morzu określa się przede wszystkim poprzez stan powierzchni morza, który określa się w w skali do 10.
Największe kłopoty kapitanowie statków przeżywają w wyniku awarii nawigacyjnych instrumentów pokładowych i na dodatek bez odpowiedniej widoczności. Widocznośc określa się w skali 10 stopniowej.

Wzdłuż polskiego wybrzeża Bałtyku znajduje się siedemnaście latarń morskich, umiejscowionych kolejno: w Świnoujściu, Kikut k/Wisełki, Niechorzu, Kołobrzegu, Gąskach, Darłowie, Jarosławcu, Ustce, Czołpinie, Stilo, Rozewiu, Jastarni, na Helu, w Sopocie, Gdańsku Porcie Północnym i Nowym Porcie oraz w Krynicy Morskiej na wschodnim wybrzeżu.

Aby zachęcić do zwiedzania tych niepowszednich budowli, kryjących niejednokrotnie tajemnice, poniżej przedstawiamy krótkie opisy poszczególnych latarni, odrobinę historii i ciekawostki, interesujące każdego zdobywcę nowych wrażeń.

W najbliższym sąsiedztwie Grzybowa znajdują się trzy latarnie morskie w Niechorzu, Kołobrzegu i Gąskach.

Latarnia w Niechorzu została zbudowana przez Niemców w XIX wieku, na wysokiej, trzynastometrowej podstawie, osiągając wysokość 45 metrów. Latarnia jest udostępniona dla zwiedzających, jednak by podziwiać rozciągający się wkoło widok na Niechorze, Rewal i okolicę, trzeba pokonać 210 schodów, prowadzących na jej szczyt.

U podnóża latarni znajduje się wspaniały ogród z dwumetrowymi żywopłotami oraz kompleks budynków otoczonych ceglanym murem. Klif, na którym znajduje się latarnia został zabezpieczony przed erozją betonowym pasem. Od strony lądu budynek latarni jest widoczny z odległości kilku kilometrów, od strony morza widać jedynie górny fragment wieży.

Wysokość latarni: 45 m
Wysokość światła: 62,8 m n.p.m.
Zasięg światła: 20 Mm (ok. 37 km)

Charakterystyka światła: B (10s)
Światło: 0,45 + 9.55 = 10 s

Położenie geograficzne:

szerokość 54" 05' 47" N
długość 15" 04' 57" E

Latarnia w Niechorzu należy do jednych z najciekawszych w Europie.
Dzięki niej rozwinęła się miejscowośc, turystyka podążyła za latarnią.

Latarnia Gąski została zbudowana pod koniec XIX wieku, osiąga wysokość 41,2 metra, położona jest 112 metrów od brzegu morskiego, niedaleko drogi z Ustronia Morskiego do Mielna. Latarnia jest udostępniona do zwiedzania.
Na szczyt latarni prowadzą kręte, granitowe schody.

Ze szczytu rozciąga się malowniczy widok na Morze Bałtyckie, dostrzec można stąd Sarbinowo, Chłopy, Mielno i Unieście. U podstawy wieży znajduje się dom latarnika, kramiki z jedzeniem i pamiątkami oraz ładnie zagospodarowany teren. Latarnia została wpisana do rejestru zabytków.

Wysokość latarni: 49,8 m
Wysokość światła: 50,1 m n.p.m.
Zasięg światła: 23,5 Mm (ok. 43,5 km)
Charakterystyka światła: P (3) (15s)
Światło: 2.5 + 1.2 + 2.5 + 1.2 + 6.4 + 1.2 = 15 s.

Położenie geograficzne:
szerokość 54" 14' 42" N
długość 15" 52' 30" E

Latarnia w Kołobrzegu została umiejscowiona w centrum miasta Kołobrzeg, na dawnym forcie, co umożliwiło postawienie wysokiej wieży z czerwonej cegły. Latarnię można zwiedzać, a wielkim i zarazem niespotykanym urozmaiceniem wspinaczki na latarnię są metalowe schody. Miłą niespodzianką jest usytuowana w pobliżu armata, przypominająca historię wieży, oraz tablice upamiętniające rybaków, którzy zginęli na morzu.

Wysokość latarni: 26 m

Wysokość światła: 36,5 m n.p.m.

Zasięg światła: 16 Mm (ok. 29,6 km)

Charakterystyka światła: P (3s)

Światło: 1 + 2 = 3 s.

Położenie geograficzne:
szerokość 54" 11' 17" N
długość 15" 33' 22" E